Proje Hakkında

Dijitalleşme, işlemlerin hızlı, etkin ve daha az maliyetle gerçekleşmesine imkân veren, diğer bir ifade ile ekonomik etkinliğin sağlanmasında kilit rol oynayan bir müessesedir. Bu çerçevede, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca 6 Eylül 2023 tarihli ve 32301 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Orta Vadeli Program (2024-2026) (kısaca “OVP”) dijital dönüşümün önemine vurgu yapılmıştır. Bu bağlamda, birçok şirket halihazırda dijital dönüşüm uyum programlarını planlamaya ve uygulamaya başlamıştır. Günümüzde çeşitli sektörlerde yaygın olarak kullanılan yapay zekâ ve blokzincir gibi gelişmekte olan teknolojiler, bilhassa anonim şirketler tarafından eda edilen işlemlerin maliyetini azaltması açısından önemli bir rol oynamaktadır. Anılan teknolojilerin anonim şirketlerin faaliyetlerine entegrasyonu, anonim şirketlerin kurumsal yönetimi ve temsili açısından köklü değişiklikler gerektirmekte olduğundan bu değişikliklere ilişkin olarak ortaya çıkabilecek hukuki ihtilaflarda yürürlükteki mevzuatın ne derece çözüme katkı sağlayabileceği hususunda kapsamlı bir araştırma yapılması önem arz etmektedir. Bu doğrultuda yapay zekânın, anonim şirketlerin yönetim kademesi ve denetim mekanizmaları üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde incelenmesi gereken başlıca alanlardan bazılarıdır. Bunun yanı sıra yapay zekânın, birleşme devralma süreçlerinde belgelerin incelenmesinde ve anonim şirketlerin uyum sürecine destek olunmasında kullanılması mümkündür. Benzer şekilde, akıllı sözleşmeleri (smart contract), merkeziyetsiz uygulamaları (decentralized applications, kısaca “dApps”), merkeziyetsiz otonom organizasyonları (decentralised autonomous organizations, kısaca “DAO”), merkeziyetsiz finansı (decentralised finance, kısaca “DeFI”) ve dağıtık defter teknolojisini (distributed ledger technology, kısaca “DLT”) içerisine alan blokzincir teknolojisi ile desteklenen sistemler, anonim şirketlerin kuruluşunda, pay sahiplerinin bilgi alma ve inceleme haklarını kullanmasında, genel kurul toplantısına çağrının yapılmasında, genel kurulların elektronik ortamda yapılmasında ve tasfiye süreçlerinde kullanılabilir. Elektronik genel kuruldan farklı bir anlam ifade eden sanal genel kurulların yapılması sağlanabilir. Blokzincir teknolojisi, ayrıca, küresel ticarette tedarik zinciri başta olmak üzere sınır ötesi ödemelerde alınan kararlarda ve akabinde yapılan tüm finansal işlemlerde şeffaflığın sağlanmasını sağlayacağından, şirket esas sermayesinin korunması ilkesine de katkı sağlayacaktır. Yapay zekâ, Hong Kong ve Norveç gibi ülkelerde henüz sorumluluk bakımından bir hukuki zemini olmasa da şirketlerde yönetici olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ticaretin küreselleşmesi neticesinde Türk şirketleri hem yerel hem de beynelmilel açıdan rekabet baskısı altındadır. Bu nedenle ilgili teknolojilerden faydalanılması bir zaruret haline dönüşmüştür. Bu proje ile Türk ticaret hukukunun (özellikle anonim şirketler hukukunun), gelişmekte olan teknolojilerin kullanılmasına ne ölçüde cevaz verdiğinin ve şirketlerin dijital dönüşümünün Türk hukukunda yaratabileceği sorunların tespit edilmesi ve mukayeseli hukuktan da faydalanılarak çözümler sunulması amaçlamaktadır.